Reviving Education in Tigray: A Path to Recovery and Resilience

By: Daniel Mekonnen Yilma 

Executive Summary

The Tigray region of Ethiopia is grappling with a profound educational crisis resulting from the compounded effects of the COVID-19 pandemic and a devastating conflict that has spanned two years. The education system has faced near-collapse due to prolonged disruptions. The Pretoria Peace Agreement, signed in November 2022, offers a critical opportunity to address these challenges and restore educational services. However, despite this peace agreement, significant issues remain that hinders the return to normalcy in education.

The purpose of this policy brief is to present a comprehensive analysis of the current state of education in Tigray, highlighting the severe impacts of the conflict and the pandemic, with the intention of informing and influencing the action of civil societies, NGOs and IGOs working in the education sector and regional and federal government officials. The data reveals that a substantial portion of students remains out of school, and many schools are either severely damaged or occupied by internally displaced persons (IDPs). The recommendations outlined herein aim to restore and improve the education system, focusing on infrastructure repair, provision of scholastic materials, support for Accelerated Learning Programs (ALP), and addressing security and human resource challenges.

Key points

  • Severe Educational Disruption: The Tigray region’s education system has been severely disrupted by the COVID-19 pandemic and a devastating two-year conflict, leading to extensive damage to school infrastructure and significant drops in student enrollment.
  • Low Student Enrollment: Only 40% of the targeted students were enrolled in the 2023/24 academic year, leaving 1,487,600 students, including 729,267 girls, out of school. The Central and North Western zones are particularly affected by high rates of out-of-school children.
  • Widespread Infrastructure Damage: The conflict has resulted in extensive damage to educational infrastructure, with 74.9% of schools partially damaged and 19.1% completely destroyed. Many students are forced to learn in temporary or unsafe conditions, severely impairing their educational experience.
  • Teacher and Human Resource Shortages: The region faces a critical shortage of teachers, with 16.1% (2,434) more teachers needed. The conflict has also left many teachers demotivated due to prolonged unpaid salaries, further exacerbating the educational crisis.
  • Psychological Trauma: The war has caused widespread psychological trauma among students and teachers, with significant learning loss and evidence of substantial psychological distress, including high levels of post-traumatic stress disorder (PTSD) among teachers.
  • School Feeding Programs as a Solution: School feeding programs are identified as a critical intervention to mitigate the effects of drought and famine, enhance students’ ability to attend school, improve their health and concentration, and incentivize parents to send their children to school.
  • Crowd-funding as a Strategic Policy Option: Crowd-funding is proposed as an innovative mechanism for raising funds for school feeding programs, engaging NGOs, IGOs, the private sector, and the diaspora to expand and sustain these initiatives effectively.
  • Increased Focus on Female Students: The educational crisis disproportionately affects female students, necessitating targeted interventions to address their specific needs and challenges, particularly in the aftermath of the conflict.
  • Need for Comprehensive Psychosocial Support: Comprehensive psychosocial support for both students and teachers is essential to address the widespread trauma, reduce learning loss, and promote mental well-being, which are critical for restoring the education system in Tigray.
  • Call for Collaborative Efforts: The policy brief emphasizes the need for collaborative efforts among various stakeholders, including the government, NGOs, international organizations, and the private sector, to rebuild the education system in Tigray and ensure long-term resilience and sustainability.

Full Policy Brief: https://initiativeafrica.net/wp-content/uploads/2024/08/Policy-Brief-Final-4.pdf

Farewell to Sovereignty: The National Bank of Ethiopia Slips Away

By Kebour Ghenna


The first warning to the Government of Ethiopia came straight from the IMF: Shape up, or you’re not getting a dime!

Whether this government thinks it’s outsmarting the IMF or simply doesn’t understand who it’s dealing with, last week’s developments suggest we’re in for a surprise.

Dear Readers, buckle up—we’re about to delve into what the IMF-imposed changes could mean for Ethiopia’s economic future. On the surface, the requirements to overhaul the governance of the National Bank of Ethiopia (NBE), enhance decision-making structures, and improve transparency and accountability sound beneficial. But the reality is far more complex. Implementing these reforms without careful adaptation to Ethiopia’s unique context could lead to instability rather than progress.

The pressure to align Ethiopia’s financial governance with international standards might force the country to adopt policies that don’t fully address its local challenges. Now, let’s talk about “external control.” Imagine this: You’re the captain of a ship (Ethiopia), and suddenly, someone else (the IMF) grabs the wheel. They assure you it’s for your own good, but there’s a good chance they don’t know these waters as well as you do. Sure, they might help avoid a few rocks, but what if they steer you straight into a storm? By handing over control of its National Bank, Ethiopia risks losing its ability to navigate its own economic challenges. Instead of solving Ethiopia’s problems, these one-size-fits-all solutions could exacerbate them. The risks of disrupting existing financial systems and creating new problems are real and demand serious consideration.

Why does the IMF insist on making the NBE independent? The obvious reason: it wants to control it.

How else do you explain the fact that the NBE is now required to submit comprehensive draft legal amendments to the Ethiopian Parliament… in consultation with IMF… and by December 2024!!

Yes, Dear Readers, we are about to hand over control of one of the most important institutions in the country—the NBE—to the IMF. Once this monetary law act is passed, the NBE, the key economic institution, becomes “independent,” giving it the power to make or break any government with its monetary policies. No one will have the right to interfere with its decisions. Citizens can elect whoever they want, but they will no longer have control over their country.

And trust me, once the NBE becomes independent, who do you think will control it? Not the people of Ethiopia, not even the wealthy elites of Ethiopia. It’s going to be the global elites who will pull the strings of our economy through the central bank.

Maybe I’m paranoid, but I see danger ahead.

Original source: https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:7231297338378457090/

ግጭትን ለማስወገድ የመቻቻል ባህልን ማጠናከር ያስፈልጋል

ከእሸቱ ደስታ 

በሐገራችን ግጭቶች ብዙውን ጊዜ ምንጫቸው ሌላውን ሰው ወይም ሌላውን ወገን በስህተት መሳል ነው፡፡ ይህም ስለሌላው ያለን እይታ የተዛባ የግጭት ምንጭ ሲሆን እናየዋለን፡፡ ይህንንም በጥቂቱ እንመልከት በሐይማኖት ረገድ አንድ እስላም ወይም ክርስቲያን የሆነ ሰው ሌላውን የሚያይበት እይታ የተዛባ እና ትክክል አለመሆኑ፣ አንዳንድ ጊዜ እንደዚህ አይነት አመለካከት በብሔረሰብ ውስጥም ይንጸባረቃል፡፡ ይህም ጠባብ የፖለቲካ ስሜት ያለው አንድ ኦሮሞ ስለ አማራው ወይም አማራው ስለ ኦሮሞው ወይም ጉራጌው ስለ ትግሬው ወዘተ በአእምሮው ይዞት ስሎት ያለው ስዕል ልክ ያለመሆኑን ያጋጥማል፡፡  

ሌላው ስልጣን ነው፡፡ ስልጣን ዓለምን እያፋጀ ያለ ነገር ነው፡፡ በስልጣን ዙሪያ በኢትዮጵያ ውስጥ የሚጣሉ ሰዎች ብዙ ናቸው፡፡ ቀደም ሲል በመሳፍንት ዘመን “እኔ” የሰለሞን ዘር በመሆኔ ስልጣን ይገባኛል፡፡ ንጉስ መሆን አለብኝ የሚለው በአንድ ወገን በአጋጣሚ ሰብሮ የሚወጣው በሌላው ወገን በሚያደርጉት ሽኩቻ ሕዝቡን ያፋጁበት ጊዜ ቀላል አይደለም፡፡ በደረግ ዘመንም በፖለቲካ ሽኩቻ ወገን እርስ በርሱ የተላለቀበትን መጥቀስ ይቻላል፡፡ ለምሳሌ የመላው ኢትዮጵያ ሶሻሊስት ንቅናቄ (መኢሶን)፣ የኢትዮጵያ ሕዝቦች አብዮታዊ ፓርቲ (ኢሀፓ) እና የመሳሰሉት ሕዝቡን ለእልቂት ዳርገውታል፡፡ ሌላው ኢኮኖሚ ነው፡፡ አንዳንዱ አካባቢ ለም እና በቂ ሀብት አለው፡፡ ሌላው ደግሞ የለውም፡፡ በዚህ መነሻ ሰው በተፈጥሮው ለም እና ሐብት ወዳለበት አካባቢ ይሰፍራል፣ ይሰማራል፡፡ ከዚህ ጐን ለጐን አንዳንድ ግጭት ፈጣሪዎች በሰፋሪዎቹ ላይ ጠብ በመጫር ከአካባቢው እንዲለቁላቸው የሚጥሩ አልጠፉም፡፡ እንግዲህ እነዚህ አጓጉል እና ትክክል ያልሆኑ በአእምሮአችን ስለን የምናስቀምጣቸው ነገሮች የግጭት ምንጭ ይሆናሉ፡፡ እንዲህ አይነቱ ነገሮችን አዛበተን የማየት እና በትክክለኛ መልካቸው ያለማስቀመጥ ባሕል ሊወገድ ይገባል፡፡ 

ግጭት ባለበት ሀገር ሰብዓዊ መብት እና የንብረት ጥበቃ ብሎ ነገር የለም፡፡ ሕዝቡ እንዲሁ እንደደማ፣ እንደተዘረፈ ነው የሚኖረው ለማሳያ ያህል ግጭት ያስከተለው ጉዳት አለፍ አለፍ ብለን ለመቃኘት እንሞክር፡፡ ንጉስ ኢዛና “እኔ” ይላል፡፡ “ከተከዜ ማዶ ሱዳን፣ ቤንች፣ ምጵዋ፣ ራያ እና ዘቦ አካባቢ ያሉ ሰዎችን ወግቼ ንብረታቸውን ዘርፌ መጣሁ” ይል ነበር፡፡ ዮዲት ጉዲት በዘመነ መንግስቷ በኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን አቃጥላ፣ አክሱምን አፍርሳ፣ የነበረውን የመንግስት ተቋማት በሙሉ ድራሹን አጥፍታለች፡፡ በአጼ ኃ/ሥላሴ ዘመን መንግስት ደግሞ አንጻራዊ ሰላም አለ ቢባልም የኢርትራ ነፃነት ግንባር፣ የትግራይ፣ የጐጃም፣ የባሌ እና የደራሳ ሕዝብ ንቅናቄ በመኖሩ ምክንያት በግጭቶቹ በሰው እና በንብረት ላይ ጉዳት ደርሷል፡፡ በደርግ ሕዝቡ በአዋጅ እና ያለ አዋጅ ንብረቱ ተቀምቷል የኤርትራ ነፃነት ግንባር እና የሕውኃት ጦርነት እንዲሁም በውስጥ በተፈጠረ የፖለቲካ ድርጅቶች ሽኩቻ ሐገሪቱ ደም በደም ተራጭታለች፡፡ በዘመነ ኢሀዲግም ሆነ አሁን በፖለቲካ አለመረጋጋት ምክንያት በተለይ በአማራ፣ በትግራይ እና በኦሮሚያ ክልል የሚኖሩ ወገኖች የሚደርስባቸው ፈተና ተገልጾ አያበቃም፡፡ በዚህም በርካቶች ተገለዋል በሚሊዮን የሚቆጠሩ ተፈናቅለዋል ወይም ተሰደዋል፡፡ ንብረታቸውም ቢሆን ተቃጥሏል ተዘርፏል፡፡ ይህም እስከ አሁን የሚታይ ክስተት ሲሆን የሁሉንም ወገን ለሰላም ርብርብን ይጠይቃል፡፡ 

ሌላው በሀገራችን ባህላዊ የግጭት አፈታት የተጫወተው ሚና ከፍተኛ ሲሆን ከዚህም ውስጥ በሀይማኖት አባቶች እና የሀገር ሽማግሌዎች ሰላምን በማምጣት በኩል ያደረጉት አስተዋጽኦ ከፍተኛ ነው፡፡ ለምሳሌ ያህል በኦሮሞ ባህል በሽምግልና የሚቀመጥው አባ ገዳ ይመስለኛል፡፡ ቤቱ አጥር የለውም አይዘጋም በአጠቃላይ ሁሉም ነገር በቤቱ አጥር ውስጥ የተሟላ ነው ማንም ደኝነት የፈለገ ሰው ሰተት ብሎ ነው የሚገባው እሱ ካለ፣ ከተናገረው፣ ከፈረደው ውጪ እልፍ ማለት አይቻልም አሁን አሁን እየላላ ሄደ እንጂ በጉራጌም እንደዚሁ ነው፡፡ ጉራጌ “ቅጫ” የሚል ሕግ አለው፡፡ ይሄ ቅጫ እንደ ሕገ መንግስት ማለት ነው፡፡ በዚህም መነሻ ማንም ሰው ሰው ገድሎ ወይም ንብረት ዘርፎ በሰላም ሊቀመጥ አይችልም፡፡ በሆነ ምክንያት ሰው የገደለ ከሆነ እርሱን በደም አይበቀለውም፡፡ ግድያን በግድያማ ከጨረስከው ያው መቆሚያ የለውም፡፡  

ስለዚህ የገደለ ሰው ለሟች ቤተሰብ የገንዘብ ካሳ ይከፍላል፡፡ ይህንንም ገንዘብ ገዳይ ብቻ ሳይሆን ጐሳውም ያዋጣል፡፡ ይሄ በዚህ ብቻ አይቆምም የገዳይ እና የሟች ሚስት ልጆች ይጋባሉ፡፡ የንብረት ዘረፋ ካጋጠመ ደግሞ የተዘረፈው ሰውዬ ንብረት ሙሉ በሙሉ እንዲመለስ ይደረጋል፡፡ በአጠቃላይ በሀገራችን የሽማግሌው ስርአት እኮ ነው ይዞ አገሩ ያቆየው፡፡  

በባሕላዊ የግጭት አፈታት ጊዜ ከዘመናዊ ጋር ተቀናጅቶ መቀጠል አለበት፡፡ በዚህም በባሕልም ሕግ ነገር ለማጣራት ብዙ ጊዜ ይፈጃል፡፡ ይህ ማጠር አለበት፡፡ ለዚህም ባሕላዊውን ከዘመናዊ ሕጐች ጋር በማስማማት እና በማዋሀድ ለአገር ሽማግሌዎችም ሆነ ለሀይማኖት አባቶች ተከታታይ የግንዛቤ ማስጨበጫ ትምህርት ሊሰጥ ይገባል፡፡ ሌላው ሽማግሌዎች ስንል አሁን ያሉት ሽማግሌዎች ጊዜውን ጠብቀው አይኖሩም፣ይሞታሉ፡፡ የተማረ ሰው ከስር ከስሩ መተካት አለበት፡፡ የተማረው ሰው የኢትዮጵያን ታሪክ፣ ባሕል፣ ሐይማኖት እና ስርአት ጠንቅቆ ማወቅ እና መማር ያስፈልገዋል፡፡ ይህ ሲሆን የሀገር ሽማግሌዎች ስርአት ከትውልድ ወደ ትውልድ ይተላለፋል፡፡ በግጭት ዙሪያም የሚከሰቱ ችግሮችም እንዲሁ ደረጃ በደረጃ ይፈታሉ፡፡  

የግጭት አፈታት እና አወጋገድን ስኬታማ ለማድረግ መንግስትን ጨምሮ ከከፍተኛ ትምህርት ተቋማት እና ከሕዝቡ የሚጠበቁ ዋነኛ ተግባራት በጥቂቱ የሚከተሉት ናቸው፡፡  

መንግስትን በተመለከተ፡- የሀገራችን ሰው መንግስት እና ፀሐይ አንድ ናቸው ይላል፡፡ ይህም ሁለቱም ሲያበሩ ለሁሉም በእኩልነት መሆኑን ለማሳየት ነው፡፡ ከዚህ አንጻር  በመንግስት በኩል ብርሐኑ ለሁሉም ዜጋው እኩል ካልሆነ ግን ጥርጣሬ ያሰነሳል፡፡ ተአማኒነቱም ይቀንሳል፡፡ ሌላው ለአንድ ሀገር መንግስት የሕዝብ ተቀዳሚ አባት እና ሐብት ስለሆነ ይህንን ባሕሪ ማጣት የለበትም፡፡ ከዚህ ጐን ለጐን ደግሞ መንግስት ሕግ ያወጣል፡፡ የሚያወጣቸውንም ሕጐች ለሕዝቡ የሚጠቅሙ፣ የሚያሳድጉ፣ የሚያሰሩ መሆን አለባቸው፡፡ ከዚህ አኳያ መንግስት ያወጣውን እራሱ መጠበቅ አለበት፡፡ ይሄ ካልሆነ የመንግስትነት ባሕሪውን ያጣል፡፡ በተጨማሪ መንግስት የፍትሕ አባት ነው ሕዝብ ሌላ መሸሻ የለውም፡፡ ፍትሕ የመንግስት ጥብጣብ ናቸዋ እና ፍትሕ ሊያጓድል አይችልም፡፡ ስለሆነም ፍትሕን በማስተናገድ ሕዝብ ከመንግስት ብዙ ይጠብቃል፡፡ መንግስት ደግሞ የፍትሕ አባትነቱን ማረጋገጥ ግዴታው ነው፡፡ ይህ ሲሟላ ብቻ ነው የግጭት መንስኤዎች የሚደፈኑት፡፡   

የከፍተኛ ትምህርት ተቋማትን በተመለከተ፡- ዩኒቨርስቲ ማለት ከተለያዩ የሀገራችን ክፍሎች የተለያየ ባሕል፣ ቋንቋ፣ ስልጣኔ ያላቸው ወገኖች ተሰባስበው አንድ ቦታ የሚገናኙበት  መናሃሪያ ማለት ነው፡፡ ከዚህ አኳያ ከፍተኛ የትምህርት ተቋማት የሰላም፣ የመግባቢያ፣ የመወያያ በአጠቃላይ ወጣቶችን በእውቀት የመቅረጽ ኃላፊነት የተጣለባቸው ናቸው፡፡ በዚህ መሰረት ዩኒቨርስቲዎች በካሪኩለማቸው ውስጥ የግጭት መከላከልን ጉዳይ ትልቅ ቦታ ሊሰጡት ይገባል፡፡ በእርግጥ ጅምሩ ያለ ቢሆንም ተጠናከሮ መቀጠል አለበት፡፡ ይህ ተግባራዊ ሲሆን ነው፡፡ የሰላም ጀግኖችን በብዛት ማፍራት የምንችለው፡፡ ይሄ ሐሳብ በኢትዮጵያ በግጭት መከላከል ዙሪያ  ዩኒቨርስቲ መቋቋም አለበት፡፡ ይህም ተግባራዊ እንዲሁን የሚመለከታቸው ሁሉ በጋራ ሊያስቡበት ይገባል፡፡  

ሕዝቡን በተመለከተ፡- ሕዝቡ የግጭት መንስኤ የሆኑትን ነገሮች ወዲያው ለማስወገድ እርስ በርስ የመነጋገር፣ ተቻችሎ የመኖር ባሕልን ማዳበር ያስፈልገዋል፡፡ እንዲሁም መንግስትን በዚህ ረገድ የማገዝ፣ በትክክለኛ አቅጣጫ የማይጓዙትን የመንግስት ኃላፊዎችንም ሆነ ሌሎችን የመቆጣጠር እና የማጋለጥ ትልቅ ሚና አለው፡፡               

ሰላም ለንግዱ ዘርፍ ለአገር ግንባታ ወሳኝ ነው 

ከእሸቱ ደስታ  

ሰላም ለሰው ልጆች ሁሉ አስፈላጊ እና ዋነኛ ከሆኑ እሴቶች አንዱ ነው፡፡ በማንኛውም መልኩ እጅግ በጣም ጠቃሚ አይደለም የሚባል ሰላም እንኳ ፍትሐዊ ነው ከሚባል ጦርነት ይመረጣል፡፡ ሰላም ከሁሉም ፍትሕ ይበልጣል፡፡ የጦርነት ጥሩም ሆነ መጥፎም የለም፡፡ ሰላም የሁከት እና የብጥብጥ ተቃራኒ ነው፡፡ ሰላምን ብዙዎች ከስጋት ነጻ መሆን፣ አለመረበሽ፣ መረጋጋት፣ ነፃነት ብለው ይገልጹታል፡፡  

ለዚህም በአገራችን ኢትዮጵያ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ግጭቶች ታይቶ በማይታወቅ ደረጃ የተለያየ ባሕሪ በመያዝ በተደጋጋሚ እየተከሰተ መሆኑን ከፍተኛ እና አሳሳቢ ማህበራዊ እና ኢኮኖሚያዊ ችግሮችን እያስከተለ ይገኛል፡፡ በግጭቶች ሳቢያ በርካታ ንፁሃን ዜጎች ተገድለዋል በሚሊዮን የሚቆጠሩ ከቀያቸው ተፈናቅለዋል፣ ተሰደዋል፡፡ አካላዊ እና ስነ ልቦናዊ ጉዳት ደርሶባቸዋል፡፡ ለረጅም ጊዜ የቆዩ ማህበራዊ ግንኙነቶች ተዛብተዋል፡፡ ይህንን አሳሳቢ እየሆነ የመጣውን አደጋ እና ስጋት መመልከት ለሰላም ወዳድ ኢትዮጵያዊያን ሁሉ አንገብጋቢ እና ተቀዳሚ አጀንዳ ሆኗል፡፡  

ይህ ሁኔታ እልባት እንዲያገኝ ከሚፈልጉት የሲቪል ማህበረሰብ  ድርጅቶች አንዱ የሆነው ኢኒሼቲቭ አፍሪካ ከሚያከናውናቸው በርካታ ተግባራት መካከል በሰላም ግንባታ ዙሪያ ኘሮጀክት ቀርጾ በመንቀሳቀስ ላይ መሆኑ ነው፡፡  

በዚህም በተለይ ንግድ ለሰላም እና ልማት በሚለው ኘሮግራሙ የንግዱ ዘርፍ ተዋንያኖች በተለያዩ የግጭት ቀጠናዎች ውስጥ መደበኛ የንግድ ስራቸውን የመቀጠል እና ከሌሎች የሲቪል ማህበረሰብ ድርጅቶች ጋር ተባብሮ በመስራት ማህበረሰቡ ለረጅም ጊዜ እርስ በርስ ተከባብሮበት የኖረው ማህበራዊ ሰንሰለት እና የአብሮነት ውል ሳይበጠስ እንዲቀጥል በማገዝ ረገድ ቁልፍ ሚና ሊጫወቱ እንደሚችሉ ያምናል፡፡  

ይህም ብቻ አይደለም የግሉ ዘርፍ የስራ እድሎችን በመፍጠር፣ ለሰላም መደፍረስ የተጋለጡ  አካባቢዎችን እንዲያገግሙ በማገዝ ብሎም ወደ ዘላቂ ሰላም የሚያመሩበትን መንገድ በመፍጠርም ቁልፍ ሚና እየተጫወተ እና በመጫወት ላይ ይገኛል፡፡  

በዚህም ንግድ ለሰላም ኘሮግራም ትኩረት ሰጥቶ በዋናነት እየሰራባቸው ካሉት ቁልፍ ተግባራት አንዱ የግሉን ዘርፍ አቅም መገንባት ላይ ነው፡፡ ከአቅም ግንባታ በተያያዘ የንግዱ ማህበረሰብ ወይም የግሉ ዘርፍ በአገራዊ ምክክሩ አገራዊ መግባባት እና በሰላም ግንባታ ዙሪያ የራሱን አስተዋጽኦ ለማድረግ እንዲችል የአቅም ግንባታ ድጋፎችን ሰጥቷል እየሰጠም ይገኛል፡፡  

ከዚህ በመነሳትም የንግዱ/የግሉ ዘርፍ በአገራዊ ምክክሩ ሚናቸው ጐልቶ እንዲወጣም እየተሰራ ነው፡፡ በዚህም በተለያዩ ጊዜያት በአገራችን ከሚገኙ የንግድ እና ዘርፍ ማህበራት ም/ቤት፣ የነጋዴ ሴቶች ማህበራት እንዲሁም ከቢዝነስ አባል ድርጅቶች ጋር በተደረጉ ምክክሮች በአጀንዳነት እንዲቀርቡ የሚነሱ ነጥቦች አሉ፡፡  

በቅድሚያ የንግድ ሥራ በተሟላ ሁኔታ ለማከናወን የሚያስፈልገው ወጪ እንዲቀንስ መንግስት ታክስን እና የተለያዩ ክፍያዎችን መቀነስ እና ሕገ ወጥ ንግድን መከላከል፣ በፖለቲካ ያለመረጋጋት እና በአካባቢ አስተዳደሮች በንግዱ/ በግሉ ዘርፍ በሚገኙ ማህበረሰቦች ላይ የሚፈጸሙ ተጽእኖ እንዲሁም የክልል ተወላጆች አይደላችሁም በሚል ማግለል ላይ ትኩረት ተሰጥቶ መወያየት አስፈላጊ መሆኑን በተጨማሪም የግሉን/ የንግዱን ዘርፍ ከማጠናከር አኳያ ምክክሩ በግሉ ዘርፍ የሚመራ እድገትን ማበረታታት እና ንግድ ሥራ ማከናወን ምቹ ከባቢን መፍጠር ይገኝበታል፡፡  

በሌላም በኩል በሞኖፖል አሰራሮች ላይ እርምጃ መውሰድን፣ ስራ ፈጣሪነትን እና ለሁሉም ገበያ እና ተዋንያን እኩል የመወዳደሪያ  ሚና መፍጠሩን ተጠቃሽ ነው፡፡ ሌላው ለግሉ ዘርፍ የንግድ ፖሊሲዎችን እና ደንቦች ለማሳያ የንግድ፣ የትራንስፖርት፣ የገቢ እና ወጪ እንዲሁም የታክስ እና የጉምሩክ ፖሊሲዎች እና ደንቦች ላይ ትኩረት መስጠት እንዲሁም ከግሉ/ንግዱ ዘርፍ ፍላጐት ጋር የተጣጣመ እና ምርታማነትና ፈጠራን የሚያጐለብት የትምህርት ኘሮግራም ማስፋፋት፣ የሰራተኛ ዜጋው ክህሎት እንዲበለጽግ በቴክኒክ እና ሙያ ዘርፍ ያተኮረ የትምህርት መርሃ ግብር ላይ በስፋት መዋዕለ ነዋይ እንዲፈስ እንደሚያስፈልግም ተጠቁሟል፡፡